Giải thưởng Chất lượng quốc gia là Giải thưởng về Chất lượng do Thủ tướng Chính phủ ký trao tặng cho các doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, đồng thời đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. Qua 25 năm hình thành và phát triển, Giải thưởng đã thu hút được sự quan tâm đặc biệt và tạo được uy tín đối với các doanh nghiệp, cơ quan quản lý cũng như người tiêu dùng trong xã hội. Giải thưởng này có một số điểm đặc biệt:
Thứ nhất, đây là Giải thưởng duy nhất ở Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ tặng cho các tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực chất lượng sản phẩm hàng hoá. Vì thế có thể nói, đây là Giải thưởng cao nhất về chất lượng ở Việt Nam.
Thứ hai, đây là Giải thưởng có “độ khó" cao nhất trong các giải thưởng về chất lượng. Số lượng tổ chức, doanh nghiệp đáp ứng được đầy đủ các tiêu chí của Giải thưởng Chất lượng quốc gia để được trao giải không nhiều. Tiêu biểu như năm 2018 toàn quốc chỉ có 75 doanh nghiệp được trao Giải thưởng Chất lượng quốc gia; trong đó đạt giải Vàng chất lượng quốc gia chỉ có 22 doanh nghiệp; đạt Giải thưởng Chất lượng quốc gia chỉ có 55 doanh nghiệp. Sở dĩ Giải thưởng Chất lượng quốc gia có độ khó cao là vì: Mô hình Giải thưởng Chất lượng quốc gia ở Việt Nam hiện nay cũng chính là mô hình Giải thưởng Chất lượng quốc gia của Mỹ. Mà mô hình Giải thưởng Chất lượng quốc gia của Mỹ lại đang được nhiều nước tiên tiến trên thế giới áp dụng. Như vậy, Giải thưởng Chất lượng quốc gia thực sự là giải thưởng có chất lượng và có uy tín cao, nếu không muốn nói là có chất lượng cao nhất và uy tín nhất ở Việt Nam trong lĩnh vực chất lượng.
Thứ ba, hầu hết các doanh nghiệp đã đạt Giải thưởng Chất lượng quốc gia, nhất là những doanh nghiệp đạt giải Vàng chất lượng, sau khi được trao giải đều có bước phát triển sản xuất, kinh doanh tốt. Ở Hà Nam, có thể kể đến Công ty Khoáng sản FeCon, Công ty Cổ phần Sao Thái Dương... Sở dĩ sau khi được trao Giải thưởng Chất lượng quốc gia, các doanh nghiệp có bước phát triển sản xuất, kinh doanh tốt là vì: Giải thưởng Chất lượng quốc gia không chỉ đơn thuần là giải thưởng mà còn là một công cụ giúp doanh nghiệp hoàn thiện khả năng tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh theo chuẩn tiên tiến của thế giới.
Giải thưởng Chất lượng quốc gia đưa vào áp dụng hệ thống tiêu chí có tính chuẩn mực quốc tế về quản lý chất lượng, sản phẩm hàng hóa và năng suất chất lượng. Có 7 hệ tiêu chí chính đánh giá từ đầu vào đến đầu ra, từ nguồn nhân lực, tầm nhìn của lãnh đạo, đến cách mở rộng, phát triển thị trường. Nếu áp dụng đồng bộ 7 tiêu chí này, doanh nghiệp sẽ tự soi lại mình, hoàn thiện mình và tìm ra những điểm mạnh cần phát huy. Vì vậy, cho dù doanh nghiệp có đạt giải hay không đạt giải, nếu áp dụng hệ thống các tiêu chí của Giải thưởng Chất lượng quốc gia chắc chắn sẽ có bước cải thiện rất đáng kể, về mặt quản trị, phát triển lực lượng, tầm nhìn. Đây là những yếu tố đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đại dịch Covid-19 với nhiều khó khăn, thách thức doanh nghiệp phải đặt ra. Theo đánh giá của các chuyên gia, khi doanh nghiệp có ý thức tham gia Giải thưởng Chất lượng quốc gia, tự doanh nghiệp đã đặt mình vào trong lộ trình để hoàn thiện tốt hơn, để thích nghi với thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Thực tế triển khai Giải thưởng Chất lượng quốc gia những năm qua cho thấy, các doanh nghiệp đạt giải hằng năm thực sự là những doanh nghiệp có thành tích nổi bật trong hoạt động sản xuất kinh doanh, có đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. Các doanh nghiệp đạt giải đều áp dụng hiệu lực và hiệu quả các hệ thống, công cụ quản lý như ISO 9001, ISO 14001, TQM, GMP, HACCP, 5S, Kaizen… Đây là những đơn vị điển hình, được các tỉnh, thành phố cũng như Bộ Khoa học và Công nghệ lựa chọn triển khai áp dụng các hệ thống quản lý tiên tiến và công cụ cải tiến theo Chương trình quốc gia “Nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, hàng hóa" do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2010 đến năm 2030.
Sau gần 20 năm hoạt động, Công ty Cổ phần Sao Thái Dương (Khu Công nghiệp Đồng Văn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam), tiền thân là xưởng sản xuất Thái Dương được hình thành ban đầu với một số vốn khiêm tốn đã phát triển lớn mạnh và nằm trong số các công ty dược và mỹ phẩm hàng đầu tại Việt Nam. Với các sản phẩm đã trở thành thương hiệu nổi tiếng của công ty trên thị trường như: Kem nghệ Thái Dương, Gót sen, dầu gội đầu dược liệu Thái Dương, Rocket 1h, collagen Tây Thi, xương khớp cây đa, nobel tiểu đường Thái Dương, nobel trí não Thái Dương, Hoa nhũ khang... và nhiều sản phẩm khác.
Hoạt động chủ yếu của công ty trong lĩnh vực: Mỹ phẩm, dược phẩm và thực phẩm chăm sóc sức khoẻ. Những năm qua, Công ty Cổ phần Sao Thái Dương luôn chú trọng đầu tư nghiên cứu và phát triển sản phẩm có chất lượng tốt nhất, dịch vụ tư vấn tốt nhất, để làm thoả mãn nhu cầu của khách hàng.
Với những nỗ lực phấn đấu liên tục trong nhiều năm và được sự quan tâm, hướng dẫn của các ngành chức năng, đặc biệt là Sở Khoa học và Công nghệ, năm 2016, Chi nhánh Công ty Cổ phần Sao Thái Dương tại Hà Nam được công nhận là doanh nghiệp khoa học công nghệ, với 19 sản phẩm được cấp chứng nhận là sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ, đưa Công ty Cổ phần Sao Thái Dương trở thành một trong những doanh nghiệp khoa học và công nghệ đầu tiên của ngành. Đây là món quà tinh thần, là nguồn cổ vũ động viên to lớn để ban lãnh đạo và toàn thể công ty phát huy hơn nữa năng lực sáng tạo, nghiên cứu khoa học, đưa ra những sản phẩm chăm sóc sức khoẻ tốt hơn tới cộng đồng.
Nhân sự là yếu tố quan trọng nhất trong sự phát triển và trường tồn của công ty. Trong đó, quá trình tuyển chọn, đào tạo liên tục là quy trình bắt buộc để giúp công ty có những bước chuyển biến phù hợp đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng. Các thành viên trong công ty từ người công nhân đến cán bộ kỹ thuật cũng như đội ngũ quản lý nỗ lực không ngừng trau dồi kiến thức, cập nhật thông tin, tự hoàn thiện mình để theo kịp với tốc độ phát triển kỹ thuật công nghệ của ngành, cũng như của đất nước. Hiện nay tổng số cán bộ công nhân viên có trên 600 người, trong đó cán bộ có trình độ đại học, sau đại học và hai bằng đại học chiếm 26%; trung cấp chiếm 20%; sơ cấp, công nhân kỹ thuật chiếm 50%.
Nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới là thế mạnh đặc biệt của Công ty Cổ phần Sao Thái Dương. Hiện nay, với gần 70 nhãn hàng được đưa ra thị trường. Đó là kết quả và thước đo sự lớn mạnh không ngừng của bộ phận nghiên cứu phát triển sản phẩm của công ty. Ngoài sự làm việc sáng tạo không mệt mỏi, việc nghiên cứu phát triển sản phẩm được đầu tư các trang thiết bị nghiên cứu, sản xuất và kiểm nghiệm hiện đại đảm bảo tốt quá trình đưa ra sản phẩm từ khâu nghiên cứu, sản xuất, kiểm soát trước khi đưa đến tay khách hàng. Thực tế, nhiều sản phẩm của công ty có hàm lượng khoa học và chất xám rất cao đáp ứng được các tiêu chuẩn cao của Việt Nam và thế giới.
Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm của Sao Thái Dương đã tự hào xuất khẩu ra thị trường thế giới, kể cả thị trường rất khó tính. Trong đó, phải kể đến dầu gội Thái Dương, sữa tắm Tây Thi, bộ mỹ phẩm Tây Thi đã xuất khẩu thành công sang thị trường Trung Quốc. Các đối tác tại Dubai và Mỹ, Nga, các nước Châu Âu liên tục đặt vấn đề hợp tác với công ty để phát triển thị trường cũng là dấu hiệu đáng mừng. Những thành quả mà Công ty Cổ phần Sao Thái Dương đạt được là quá trình lao động miệt mài của tập thể lãnh đạo, cán bộ và nhân viên của công ty. Đó cũng là lời cam kết về mục tiêu cốt lõi mà công ty theo đuổi không ngừng mang hạnh phúc đến mọi gia đình Việt.
Nhằm tôn vinh khen thưởng các tổ chức, doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới. Với bề dày hơn 20 năm triển khai và hoạt động, Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đã và đang ngày càng nâng cao vị thế, uy tín trong cộng đồng doanh nghiệp và xã hội, đóng góp tích cực cho phong trào năng suất và chất lượng trong hai thập niên qua, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả hoạt động và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Ngày 27 tháng 8 năm 2020, Hội đồng Sơ tuyển Giải thưởng Chất lượng Quốc gia năm 2020 của tỉnh Hà Nam tiến hành đánh giá doanh nghiệp tham gia Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đó là Chi nhánh Công ty Cổ phần Sao Thái Dương tại Hà Nam. Đây là doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh dược mỹ phẩm và thực phẩm chức năng nguồn gốc thảo dược. Tại hội nghị, đại diện tổ chuyên gia đánh giá thông qua nội dung nhận xét theo 7 tiêu chí của Giải thưởng Chất lượng Quốc gia: Vai trò lãnh đạo; chiến lược hoạt động; chính sách định hướng vào khách hành và thị trường; đo lường, phân tích và quản lý tri thức; quản lý, phát triển nguồn nhân lực; quản lý quá trình hoạt động và kết quả hoạt động. Kết quả Chi nhánh Công ty Cổ phần Sao Thái Dương tại Hà Nam đạt 912 điểm.
Hội đồng Sơ tuyển Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đã đề nghị Hội đồng Giải thưởng Chất lượng Quốc gia trình Chính phủ xét trao tặng giải Vàng chất lượng Quốc gia năm 2020 cho Chi nhánh Công ty Cổ phần Sao Thái Dương tại Hà Nam.
Năm 2020, các doanh nghiệp của Việt Nam đứng trước những thử thách khó khăn chưa từng có trong nhiều lĩnh vực do đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, bằng sự nỗ lực của chính mình, với sự đồng hành của Chính phủ, nhiều doanh nghiệp đứng vững và phát triển. Nhiều doanh nghiệp tiếp tục có những thành công về kết quả sản xuất, kinh doanh nói chung và năng suất, chất lượng nói riêng. Trong đó, có các doanh nghiệp tiêu biểu được Thủ tướng Chính phủ tặng Giải thưởng Chất lượng quốc gia năm 2019 và 2020. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp thành công về năng suất và chất lượng được tôn vinh, ghi nhận một cách xứng đáng.
Năm 2019-2020, Hội đồng Giải thưởng đã xem xét đề xuất 116 doanh nghiệp đạt Giải, trong đó có 40 doanh nghiệp đoạt Giải Vàng chất lượng. Ngoài ra, còn có 4 doanh nghiệp đạt giải Châu Á Thái Bình Dương.
Có thể khẳng định, kết quả năm 2020 nói riêng, kết quả của 20 năm qua nói chung, Giải thưởng Chất lượng Quốc gia tại Hà Nam đã đi vào nề nếp, thu hút được đông đảo doanh nghiệp quan tâm, ngày một phát triển về số lượng và chất lượng. Hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đạt Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đều phát triển bền vững, chất lượng sản phẩm hàng hoá, dịch vụ ổn định được người tiêu dùng đón nhận nâng cao được khả năng cạnh tranh trên thị trường. Đây là một minh chứng sống động cho giá trị của Giải thưởng chất lượng quốc gia.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả quan trọng đó, việc tổ chức triển khai Giải thưởng Chất lượng quốc gia trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số điểm cần quan tâm khắc phục như:
Thứ nhất, một số tổ chức, doanh nghiệp vẫn chưa hiểu hết được giá trị của Giải thưởng đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Đặc biệt là còn nhiều doanh nghiệp không biết được giá trị của Giải thưởng với vai trò như một công cụ để giúp doanh nghiệp hoàn thiện khả năng tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh theo “chuẩn" tiên tiến của thế giới.
Thứ hai, chính vì biết chưa hết, nhận thức chưa sâu về giá trị và vai trò của Giải thưởng Chất lượng quốc gia đối với sự phát triển của doanh nghiệp, nên số lượng các doanh nghiệp của tỉnh đăng ký tham gia hàng năm còn thấp so với số lượng doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh, số doanh nghiệp đạt được các tiêu chí Giải thưởng cũng còn rất ít.
Thứ ba, loại hình hoạt động của doanh nghiệp đăng ký tham dự còn đơn điệu, chủ yếu doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất trong khi đối tượng của Giải thưởng được mở rộng đến hầu hết các loại hình hoạt động của doanh nghiệp.
Nguyên nhân của các hạn chế trên là do công tác tuyên truyền về Giải thưởng Chất lượng quốc gia tuy đã được quan tâm nhưng vẫn còn chưa đáp ứng được yêu cầu. Hoạt động hỗ trợ của các ngành, các cấp, Hội, Hiệp hội doanh nghiệp để các doanh nghiệp hội đủ các điều kiện tham dự Giải thưởng và phát triển bền vững doanh nghiệp còn khiêm tốn. Bên cạnh đó, do Giải thưởng Chất lượng quốc gia có độ khó cao, hồ sơ tham dự phải dày công chuẩn bị, đặc biệt là bản thân doanh nghiệp phải thực hiện những hoạt động tự hoàn thiện mình theo “chuẩn" tiên tiến của thế giới ngay từ khi tham gia dự giải nên những doanh nghiệp chưa có tầm nhìn xa, chưa có khát vọng lớn thì chắc chắn không tránh khỏi e ngại.
3. Một số giải pháp
Một là, tiếp tục triển khai tốt hoạt động tuyên truyền, phổ biến để các doanh nghiệp, các cấp, các ngành nhận thức đầy đủ, sâu sắc về giá trị của Giải thưởng Chất lượng quốc gia. Trong đó, cần tập trung tuyên truyền về giá trị nổi trội, khác biệt của Giải thưởng Chất lượng quốc gia với các giải thưởng khác về chất lượng. Đó là:
- Giải thưởng Chất lượng quốc gia là Giải thưởng duy nhất do Thủ tướng Chính phủ tặng trong lĩnh vực chất lượng, là sự chứng nhận của Thủ tướng, người đứng đầu Chính phủ về chất lượng của doanh nghiệp.
- Giải thưởng Chất lượng quốc gia không đơn thuần chỉ là Giải thưởng, không chỉ đơn thuần là sự chứng nhận của Thủ tướng Chính phủ về chất lượng của doanh nghiệp mà Giải thưởng chất lượng quốc gia còn là công cụ giúp doanh nghiệp có được năng lực tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh đạt chuẩn quốc tế, là công cụ để cho những doanh nghiệp có tầm nhìn, có khát vọng vươn xa và đạt được khát vọng của mình.
Hai là, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, cơ quan thường trực Giải thưởng Chất lượng quốc gia của tỉnh tiến hành lựa chọn, khảo sát trực tiếp tại các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất kinh doanh nổi trội trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó hướng dẫn các doanh nghiệp xây dựng, hoàn thiện hồ sơ đáp ứng theo yêu cầu của Giải thưởng Chất lượng quốc gia để nộp về Hội đồng sơ tuyển.
Ba là, bản thân các doanh nghiệp cần vượt qua tâm lý e ngại về độ khó để tích cực tham gia Giải thưởng Chất lượng quốc gia.
Bốn là, tỉnh cần có sự động viên, cổ vũ nhiều hơn đối với doanh nghiệp đạt Giải thưởng chất lượng quốc gia. Sở dĩ vậy là vì doanh nghiệp đạt Giải thưởng chất lượng quốc gia không chỉ đơn thuần là doanh nghiệp đạt được một giải thưởng mà thực chất doanh nghiệp đã ứng dụng thành công một công nghệ quản lý tiên tiến của thế giới để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm của tỉnh./.
